Trong một truyện ngắn ( 1 ), F. Scott Fitzgerald kể chuyện một người vừa sinh ra đã là một cụ già 70 tuổi, sau đó trẻ dần, sống ngược lại tới ngày thơ ấu. Benjamin Button là một nhân vật tiểu thuyết, ra đời nhờ óc tưởng tượng không giới hạn của một nhà văn. Ngày nay, ở VN, cũng có trường hợp tương tự. Một trưởng phòng giáo dục, ông Nguyễn Văn Dũng, huyện Phú Tân, Cà Mau, có bằng đại học trước khi học cấp phổ thông.
Cũng không nên trách ông ta. Có thể vì chưa cắp sách tới trường bao giờ, ông không biết trên nguyên tắc, phải học mẫu giáo rồi tiểu học, trung học trước khi lấy bằng tiến sĩ , giáo sư. Chắc ông Dũng không phải là trường hợp duy nhất. Trước đây, cách mạng coi trí thức là cục phân, bỏ tù hay làm thịt những người có đôi chút hiểu biết. Sau này, ăn phải bả tư bản, thấy nhân viên ngu quá, việc khó chạy, nhà nước bắt cán bộ lãnh đạo phải có bằng cấp. Nhưng đòi hỏi gấp quá, không biết rằng rất khó tốt nghiệp đại học hay trở thành nhà nghiên cứu, nhà chuyên môn , hay bất cứ cái nhà gì , trong vài tháng , khi chỉ lõm bõm biết đọc , biết viết. Hay chưa biết đọc, biết viết. Giải pháp là tự cấp bằng cho mình. Hoặc in bằng, hoặc mua bằng giả, hay bằng thiệt. Giả hay thiệt, ‘’same same ‘’. Con đuờng khoa bảng của ông Dũng không đúng quy trình, không phải lỗi của ông, của trường đại học, của bộ Giáo dục hay thằng đánh máy. Lỗi tại thằng bán bằng, chắc cũng chưa bao giờ lai vãng nhà trường, không biết rằng trên nguyên tắc phải học từ dưới lên trên.
Trọng trách của bộ Giáo Dục và Quốc Hội là khẩn cấp ra luật bắt buộc người buôn bán bằng cấp phải ý tứ, thận trọng trong việc ghi ngày tháng tốt nghiệp Orwell, Huxley, Scott Fitzgerald… sống lại, có giầu trí tưởng tượng tới đâu, thấy những gì xẩy ra ở VN ngày nay chắc cũng lắc đầu, chào thua, bỏ bút, giải nghệ
( 1 ) The curious case of Benjamin Button. F. Scott Fitzgerald
( tuthuc-paris-blog.com )